Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

u


-u-uCf-RDP B-nBolLitra nin ilamo' o ika' sa pisa'lan o butlay nan sayan irgo pigaw gumulpi o umabaw sa bilang a katarusan nan sayan bagay o irgo.FilMga.IloRedup 1st syllable.EngA count noun marker that forms a mass or collective noun.Relsarà1 2Spch var.aw-
u'na'`u'-naCfùnon1BolPrimiro o tarana' nan sayan bagay o pangyayadi'.FilUna.IloUmuna.EngThe first in a series.AntkutitSyn clspi'saprimiro2BolBagay nin iti sa dapan nan sayan bagay o tawo.FilUnahan.IloSango.EngThe front of something, that which goes first or ahead of something.AntsuyotsynprimiroIntsu'na-u'naDer.ipau'na-u'naiyu'nakau'na-u'nawanmakau'namiu'nawanmiu'nawanmu'nanipangu'napangu'na-u'napau'nasangkau'nawanu'nawan1u'nawan2u'nawan2u'nawen
u'na-u'nawan'u'-na-'u'-na-w`anPuon:u'nawan1vlIloAgiinnuna.EngTo be putting something before something else, blaspheme.Atl. is man'u'na-u'nawan
u'nawan2'u'-n`a-wanPuon:u'naptcpBolGaw'en nin milulumba' a sayay bagay no si'noy mu'nan makagawa' bilang wadi' umbat sa tepet o raruma et.FilUnahan.IloUnnaan.EngTo accomplish something first, before someone else.Syn clslumbaanpalpaganpilabanenPerf.innu'nawaninu'nawan
u'nawan1'u'-na-w`anPuon:u'navlBolMu'na nin mangwa' sa sayay bagay dyan saray raruma.FilUnahan.IloUnaan.EngTo proceed ahead of others.Perf.innu'nawaninu'nawanDer.mau'nawanpau'nawanu'na-u'nawan
u'nawen'u'-na-w`ɘnPuon:u'navoBolGaw'en yapo' nin primiro a sayay bagay o aktibidad ba'yo a raruman gawa'.FilUnahin.IloUnaen.EngTo put something first or give it priority.Antpali'Syn clsyapo'Atl. is man'u'nawenIntsu'na-u'nawen
uadalen'u-'a-d`a-lɘnPuon:adalennIloAadalen.EngThings being studied.
uan'u-'anPuon:o'vlFilOohan.IloWenan.EngTo admit or say yes to something.
ubak'`u-bakn1BolMakubpal nin lupis nin alakin kayo.FilUbak.IloUbbak.EngTree bark.Syn clslupis2BolSay malkang nin katat o say maimpis nin lupis nan sugat.FilLangib.IloKeggang.EngA scab, callas or old covering on the skin resulting from a wound or work such as the peeling back of skin after washing clothes.Syn clsluniknuka3BolLupis nin ma'ran bag, sapatos, pitaka tan raruma et a katat a kagaw'an na.FilPabalat ng katad.IloBakbak ti lalat.EngThe old leather casings or exteriors of things such as shoes and purses.Der.maubakubakanubaken
ubakan'u-ba-kanPuon:ubakvlFilGasgas.IloRadraden.EngTo scrape off the scab or bark.
ubaken'u-ba-kɘnPuon:ubakvoIloKarusakusen.EngTo scrape off the bark.
ubal'u-balEgovalnIloImmitlog.EngOval shaped.Syn clssinmalay
uban'`u-bannBolSabot ran mamasiken tan akukulaw nin kulor maputi'.FilUban.IloUban.EngGrey hair.Der.mapaubanubanen
ubanen'u-ba-nɘnPuon:ubanvoFilMay uban.IloUbanen.EngTo be affected with grey hair.
ubas'`u-basnBolKlasi nin prutas nin wakay nin say bunga na ket bara'mon alalaki nin lumboy, buley-buley tan madidintek a bikoy na, kulor birdi, udit-uditan o ubi a kulor nin bunga na.FilUbas.IloUbas.EngGrapes.Massuubas
ubat'u-b`atnBolIrgo nin ibarita' o isurat no main nin tepet nin nabasa o narnge'.FilSagot.IloSungbat.EngAn answer.AntmatepettepetSyn clsbalè'2 1sabet 2MassuubatDer.i'batkaubatma'bàtmaka'batmangubatpangngubatubatanumbat
ubatan'u-ba-t`anPuon:ubatvl1BolByan nin ubat a tepet o dawat o irgo nin bale' sa nibarita' nan kairgo.FilSagutin.IloSungbatan.EngTo answer something.AntitepettepetenSyn clsbal'en 12figBolRispunsibilidad nin gaw'en nan sayay tawo bana' sa u'nan ginwa' na. FilPananagutan.IloSusungbatan.EngTo take the responsibility for something and answer for the results.Spch var.imbatanActmangubatPerf.imbataninubatanAtl. is man'ubatanDer.ki'batanma'batanmaubatanmi'batanpi'batan
ubet'u-bɘtnBolSay gawa' ran lalaki tan babayi no midani sara a syay pangipapas ran piaduan ra; say gawa' nan lalaki tan babayi a syay pipaka'baw.FilPag-iisa ng mag-asawa; pagtatalik.EngSexual act, intercourse.Der.miubetpiuubet
ubi'`u-bin1BolTanaman a say laman na iti tumubo' sa yamot na, say kulor laman ket kulor ubi o masilyaw. Mataway gaw'en dulsi o ilawok sa tinambutambong.FilUbe.IloUbi.EngA type of yam whose tubers are violet in color.Rel. topayyendioscorea alata2BolKulor ube.FilKulay-ube.IloLila.EngPurple or lilac color.ClfkulorSyn clsmurado
ubispo'u-bis-poSpobispobishopnBolAta'gay a unuren sa sayay rilihiyon. pangulon rilihiyon.Filobispo.Iloobispo.EngBishop, one having spiritual or ecclerastical supervision, and having the authority to ordain and confirm in Roman Catholic as well as Protestant churches.
ubligado'ub-li-g`a-doSpobligadonBolmatkap a talaga; nakaukulan a talaga; gaw'en a talaga; kapilitan a gaw'en.FilPilit; sapilitan; obligado.IloObligado.EngAn obligation to be met now.Syn clskapilitan
ubligasyon'ub-li-ga-ʃonSpobligacionobligation, duty, securitynBolKanepegan; responsabilidad.FilObligasyon; tungkulin; pananagutan.IloRebbeng.EngObligation, rsponsibility, duty.Syn clskumprumisopakaibakian
ubligato'ub-li-ga-toSpobligadoforced, obligatory, compulsory, mandatoryadjBolSi tuno sa pagkanta a matkap kalamo' nan soprano bale' itya sa ata'gay a mangaluyon.FilObligato.IloObligato.EngIndespensable, In music required as subordnate of soprano, a tone higher than soprano & alto.
ubligawen'ub-li-ga-wɘnPuon:*ubligavoIloUbligaen.EngObligated to something.Perf.inubliga
ubok'u-b`oknBolKaingaran nin ma'wer tan ambo' mabista a kimey bana' sa kargado nin arak a lalaman.FilKalasingan.IloBartek.EngDrunkenness.Der.ikabokkauubokmabokmabubokpabokpakaubok