Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

y


ya1yaintrjBolSarita' nin usaren nin ilamo' sa irgo pigaw ipa'kit nin kai ya kumpurmi sa sayan bagay o makalap a atinsyon nan saya et nin tawo .FilAy.IloAy.EngHey! Usually with the idea of rejection of what is being referred to or an exclamation of surprise or disbelief or scorn.
ya2yaprBolSarita' a isili sa ngaran nan tawo o bagay nin mapag'irgwan.FilSiya.IloIsuna.EngHe, she or it as grammatical subject.Cmpdityamiyanayàcontr.ayaDer.koyamasyatamoya
yaan-yaanenya-'an-ya-'a-n`ɘnPuon:yeanvoBolGaw'en nin may'an o ambo' mabyat a raruma bagay.IloIrurumen.EngTo scorn or make light of something.Actmangyaan-yaan
yabaty`a-batnoldBolNaanor a sama' bilang didikot, susangan kayo, lata a kasan karga, mamek tan sarbaynan naiyagos tan naiyanor nan ranom a nipadpad sa rigrig karayan tan baybay.FilLayak.IloGabat.EngTrash that has been washed up onto the edges of streets, rivers, and canals by floods or storms.Syn clsrayakGenidadamuyakDer.yabaten
yabatenya-ba-tɘnPuon:yabatvoEngTo gather things that have floated into shore.
yabiya-b`in1BolPanaon, tyimpo o udas nin sinumrep yaynay awro kai yayna nin ma'kit kanya' madedlem anay libed.FilGabi.IloRabii.EngNight, the time when it is dark, without the sun.Antawro 3Memkapiknga' nin yabiRel. tomadedlemReldaremdemparbangon1.1phrAn evening greeting to older people.Cmpdkapitangan nin yabiDer.kayabyanmangyabimayabimikakayabinayabipakayabiyabinayabyenyumabiid.ugton yabisay.kainsanan no yabi
yabinaya-b`i-naPuon:yabinBolSi udas mayadi' a ugtiawro o no kumayupa' tan dandani ya sumrep a awro .FilHapon.IloMalem.EngLate afternoon, could be from after siesta until the sun goes down..AntbuklasSyn clsligi'Der.ipayabinayumabina
yabyabanya-by`a-bann1BolTumubo' tin bukod sa tatalon nin tanaman a kai umata'gay, alalaki a bulong na bara'mon bulong papayas, ket say laman na kalyen sa luta' a bara'mon patatas, lupisan ba'yo payyen mi'sa pespesan pigaw makalap a sabaw mi'sa li' padyeken tan igawgaw pigaw mag'in bara'mon pulbos nin ilawok sa tinambutambong o kiniled.EngPolynesian arrowroot, a wild plant that has has tubers similar to a yam or taro and leaves about the shape of papaya. It grows about 3 feet high and in a clump. The tubers are used to make the flour like powder of the same name.Rel. topayyenTacca leontopetaloides2EngA starch like powder, white in color, mixed into rice cakes like tinambungtambong in order to make it sticky.Relpagi
yabyenyab-y`ɘn Puon:yabivoBolGaw'en no yabi.FilGabi-gabi.IloRinabii.EngTo do something at night.AntawrwenRelmangàponPerf.yinabi-yabiIntsyabi-yabyen
yadangy`a-daŋnBolNabati' nin laman sa rarem nin luta' mayadi' nin kinali bilang wadi' kamuti, kamas tan raruma et.FilPaglalamanan.IloKali.EngRoot crops that were missed during harvest that may sprout up.
yadi'y`a-di'vinBolKumplito, la'pos o si anggawan nan sayan gawa'.FilTapos.IloLippas.EngTo finish something, complete.Syn clskusto 1maiyanggaCmpdpuryadi'Der.iyadi'kayadi'kayadianmakayadi'mangyadi'mapayadi'mayadi'mumangyadi'piyadi'nanyadien
yadienya-d`i-'ɘnPuon:yadi'voBolKumplitwen o gaw'en ana sarba a matkap nin gaw'en konan sa bagay o gawa' pigaw kai yayna gaw'en uman.FilTapusin.IloLippasen.EngTo bring something to completion.Syn clstukidenSpch var.yadi'nenPerf.yinadi'Atl. is manyadienDer.payadien
yadyadyad-y`adn1BolBagay o pasak a kinwan nin abaw nin matadem tan maserey a usaren nin ipangrusros nin laman nin matuan ungot.FilKudkuran.IloGadgad.EngA scraper with sharp teeth for grating mature coconut.Syn clskurkuranRel. toipangurkorringgi-ringgit2EngactDer.iyadyadmangyadyadmayadyadyadyaden
yadyadenyad-ya-d`ɘnPuon:yadyadvoBolKurkuren a nabutla' ungot yupa' sa tadem nan yadyad pigaw maglat ya sa abab tan makalap a sapal tan gata' na.FilKudkurin.IloGadgaden.EngTo grate a coconut with a special scrapper which is held solid and the coconut is moved over it.Syn clskudkudenkurkurenActmangyadyadPerf.yinadyadDer.yinadyad
yagely`a-gɘladjBolKai aburuyan nin mangyadi' a sayan bagay o paeden nin gaw'en pigaw maprutiktawan yay sayan bagay.FilSansala.IloPagel.EngFor something to be prohibited as a protection.Syn clsàwa' 2Der.iyagel
yakalya-kalnBolSiti a saya konran mabista tan ma'get a kayo. Maibilang yayti sa saya konran sangkabistawan nin grupo nin kayo a ipama'deng iti sa Pilipinas.FilYakal.IloYakal.EngPhilippine Mahogany. It is classified as the number one wood for building.Hopea flagata
yakapya-k`apnBolGawa' nin mangipa'kit nin ado' o iliw nin ikadani yay tawo, bagay o ayep sa kerep mi'sa nin pisnaen a takyay tan gamet sa lalaman na.FilYakap.IloArakop.EngA hug or loving grasp of someone drawing them close.Syn clskawewetGenkepkepGrkawelCmpdyakapsuleDer.iyakapkayakapmakayakapmangyakapmayakapmiyakapyakapen
yakapenya-ka-p`ɘnPuon:yakapvoBolIgket a takyay sa libed lalaman nan sayay tawo mi'sa guruyen nin umirot tan ikadani sa lalaman nan tawo nin mampangwa' konan gawa'.FilYakapin.IloArakupen.EngTo hug something or embrace lovingly.Syn clsep'epan 1kawelenkepkepanmaabrasamanalikepkeppabibisayakupenRel. tolaybopangepkepActmangyakapPerf.yinakapAtl. is manyakapen
yakapsuleya-kap-su-lɘCmpd. ofyakapkapsulaphrBolPanutil uno panulon a ibarita' konan sayay mangka'mot, a say rabay irgwen ma'mot ya bana' sa pangangado' na, mailiw ya uno kai na maibusngaw tan say tambar ket kisspirin tan yakapsule.EngA coined word that is applied to tease someone as having love sickness the cure for which is kiss asprin (kisspirin) and hugs (yakapsule).Rel. toamuritis
yakayakya-k`a-yaknBolGawa' nin yegyegen nin palimpek o atras abanti a bagay pigaw maipurok a pino sa magasal.FilPagbibistay.IloPanagyakayak.EngThe action of sifting out various sized particles with a sieve like instrument.Syn clssapitDer.mangyakayakmayakayakyakayakanyakayakenyakayaken
yakayakanya-ka-y`a-kanPuon:yakayaknBolSinara nin kawayan a pinalimpek pigaw usaren yan itursi-tursi no mangipurok nin byas sa abo tan ata' nin byas o say bagay nin usaren pigaw maipurok a mapino sa magasal bilang wadi' sa buyangin.FilBistay.IloYakayak.EngA shallow woven bamboo basket with holes that is turned back and forth for separating the coarse objects from the fine such as in threshed rice from the bran, or for breaking up clumps.Relsapiten
yakayakenya-ka-y`a-kɘnPuon:yakayakvoBolPipuruken a pino sa magasal nin bagay yupa' sa pangusar nin yakayakan.FilBistayin.IloYakayaken.EngTo sift out different sized particles of something such as unhusked rice from the clean rice using a sifting basket.Syn clssapitenActmangyakayak
yakyakyak-yakinfEngThe act of walking along the shore pulling a boat.Der.iyakyak
yamany`a-mannBolAbaw nin kamamain nan sayan tawo bilang wadi' kwarta, luta' tan raruma et nin bagay a main alaga.FilYaman.IloBaknang.EngThat which is wealth, it may be money, lands, belongings, or a situation that you are in.AntpubriDer.iyamankayamananmayamanmipayamanpipayamansangkayamananyumaman
yamotya-m`otnBolParti nan tanaman o mula nin gumalet sa luta' nin manepsep nin ranom nin ikabyay nan mula.FilUgat.IloRamot.EngRoots of plants.whtanamanRel. tobwalen 1laman 2.2maniDer.makayamotmayamotyamutanyumamot