Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

a


atleta'at-li-taSpatletaathletenIloAtleta.EngAn athlete.sp. var.atlita
atlitik'at-li-tiknBolAw'ikap nin bara'mon sa malayo, lumukso(e.g. lukson tiki'), pangibasyo (e.g. diskas, pika), tan raruma et.FilAtlitik; manlalaro; atleta.IloAtlitik.EngAthletics or athlete, track and field, active games and sports to exercise the body, to develop moral, spiritual stamina and sportsmanship, game competitions.
ator'`a-tornBolSayay bagay a kai man'usaren ta irisirba ya para sa adapen, ket no kwarta, kai nin ginastos.FilTabi.IloDulin.EngSomething put away for safe keeping or for future use.Syn clsdinep 2pa'lem 1Der.aturenaturenkaaatormangator
atpan'at-p`anPuon:atepvlBolKwan yan sirong a sayay kami'nan bilang wadi' bali nin mangusar sim, nipa' o animan et nin magwa' ikwa sa bubong.FilBubungan.IloAtepan.EngTo put the roof on a building using nipa or G.I. sheets.Syn clsbubungan 1RelturnganSpch var.atepanActmangatepDer.maatepan
atraksyon'a-trak-ʃonSpatracciónattractionnBolMangayat atinsyon; parayo rabay pa'kit; pigagawa' nin mangayat.FilAtraksyon; maapil; pang-akit.IloAgrarayo.EngAttraction, a thing that attracts or pleases, the act or power of drawing near, power of attracting, personal charm.
atran'at-r`anPuon:atervlBolMangika' nin sayay bagay konan sayay tawo o ayep.FilHatiran.IloIyegan.EngTo deliver something such as food or money to someone or place.Syn clsitarossynbalunanSpch var.ateranActmangater
atras'a-tr`aspa-'a-trasSpatrásbehind, at the back, backwardsCfatrasaatrasoadv1BolKimey nin anunor bilang wadi' lumalakon nakagurot o gawa' nin sumubli' sa tarana' mangibwat sa suyot bilang wadi' mamilang. FilAtras.IloAtras.EngA backwards movement.AntsulongumabantiSyn clsmamagurotSpecanunor2BolKai ana nin pangituloy nin nitarana' ana nin gaw'en.FilUrong.IloAtras.EngRetreat or withdrawal, as of a candidate, soldiers, etc., in defeat.AntabantiituloyDer.atrasaniyatrasmakaatrasmamaatraspaatrasenumatras
atrasa'a-tra-s`aSpatrasarto postpone, delay, fall behindCfatrasnBolKai pakayadi' o pakagawa' o pakarate' nan sayay bagay sa naitanda' nin udas o panaon. FilBalam.IloGabay.EngThe act of falling behind on something.Der.maatrasanikaatrasapakaatrasa
atrasado'a-tra-s`a-doSpatrasadolate, behind, slowadjBolKai nin rinmate' o nagawa' sa kusto o naitanda' nin udas.FilAtrasado.IloNaladaw.EngTo be late.AntmasakbaySyn clsmabati' 2Der.maatrasado
atraso'a-tra-soSpatrasodelay, backlogCfatrasnBolBayad sa nikaabara'. Pakabati' nin gumayad.FilAtraso.IloAtraso.EngAn unpaid or delinquent obligation.
atribido'a-tri-b`i-doSpatrevido daring, risque adjBolPigagawa' nin makabat gumwa' nin sayay bagay abirno kai ya tanda' nin gaw'en.FilMapangahas.IloAtribido.EngTo be venturing into something as though a pro but without full knowledge or skill.Syn clsbatabatmakabatpagpagayoSpn InflatribidaDer.mag'atribido
atsara'at-s`a-ranBolSayay klasin pangipripara nin ma'kan nin iluto' nin buga' bilang sa tinirip nin rabong, puso' nin batag o inagap nin maata' nin papayas ba'yo timplawan nin suka', asukar, asin, la'ya, paminta tan luya. FilAtsara.IloAtsara.EngA dish of pickled fruit or vegetables such a papaya.Rel. toagapeniskabitsiDer.mangatsara
atumo'a-tu-moSpátomoatomnBolSankadaiklengan ana sa sarban madidintek a bagay; kai nin mapiknga' udino maputol; mailawok yayti sa raruman madidintek nin iliminto pigaw mipasaya sara sa sayay magsen tan maksaw a bobagay; ket no mapyes tin bigra' yupa' sa maksaw a pamyes nan kuryinti duma'sal li a bigra ket tumrak yay napalim pek a sangkaksawan; mangmati tan manunaw animan a bagay a mada'salan na.FilAtomo.IloAtumo.EngAtom, an extremely small bit of something.
atumpa''a-tum-p`a'nBolPamitipak-tipak nin dalukap nin rway gamet nin pangipataros nin minsahi bilang wadi' napaririketan o napagustwan o kalapen a atinsyon nan sayay tawo. FilPalakpak. IloTipat.EngThe act of clapping the hands to get attention or for various other reasons.Syn clstipakensynpalakpak 2Der.mangatumpa'
aturen'a-t`u-rɘnPuon:atorvorareBolIdipusito o iyadi a animan bagay.FilItago.IloMangurnong.EngTo keep or preserve something perhaps by depositing it someplace.AntupusenActmangator
aturni'a-tur-niEgattorneynFilAbogado.IloAbogado.EngAn attorney.Syn clsabugado
atuta'gay'a-tu-ta'-gayPuon:ata'gayadjBolAta'gay dyan sa raruma.FilMas mataas.IloNangatngato.EngHigher, taller.
aunen'a-'`u-nɘnPuon:*aonvo1BolArwasen o isalba yay tawo o ayep a mampag'idap bilang wadi' si nanabo' sa bubon o ubot o linumdeg.FilIangat.IloAunen.EngTo rescue something out from a hopeless physical situation.Syn clsarwasenipal'is2rareBolBayadan o ubatan a babayadan nan sayay tawo pigaw maglat ya sa rispunsibilidad o sa maidap a kapapa'sar na.FilTubusin. IloSubbuten.EngTo do something for someone in order to remove them from the consequences of their situation.SpecsubtenActmangaonPerf.inaon
aw'aw'aw-'awnanmlBolKumarangkang yay aso; akis aso.FilTahol ng aso.IloAgtaol ti aso.EngThe crying that a dog makes.Syn clsganggangtaolRelasoDer.mag'aw'aw
awa'a-waIoawamilkfishnBolKuna' nin tiblon a iti sa taaw ket immalaki saraynan tuloy. Bangos a alalaki a itaw sa ararem nin taaw ana.FilIsdang malaki.IloAwa.EngAdult milkfish which lay eggs.synbangostiblon
awà''a-w`a'conjBolManrabayen o man'ilalwan nin say rabay nin pirat'anan o mangyadi' ket mangyadi'.FilSakali.IloBareng.EngSo that it might be, indicates a hopeful chance of a particular outcome.RelsapaSpch var.wa'1Cmpdwa' lamang
àwa''`a-wa'n1BolKai pangaburoy sa sayay bagay bilang wadi' sayay gaw'en.FilBawal.IloParit.EngProhibitive action or banning of something in order to stop it from occurring.Antaburoykanawa-nawa2BolGawa' nin pangiyagel konan sayay tawo o bagay sa duka' a gaw'en o mangyadi' kona.FilPagtatanggol.IloKanawa.EngThe act of defending against something bad.Syn clsyagelDer.awaanikiawa'iyawa'kawaenmaawa'makaawa'paawa'siaawa'umawa'
awaan'a-w`a-'anPuon:àwa'vlBolKai ya aburuyan a sayay tawo o grupo nin gaw'en yay sayay bagay.FilPagbawalan.IloParitan.EngTo ban someone from doing something, usually before the activity is encountered.AntaburuyanSyn clsima'nwenPerf.inawaan
awad'`a-wadnBolPangita'gay nin gamet o ga'get nin bagay sa gagara nin rampaen o dalyen yay sayay tawo.FilAmba.IloLayat.EngThreats made with the raised hand or an object ready to strike.Syn clspatyo'ReldalyenrampaenDer.awadaniyawad
awadan'a-w`a-danPuon:awadvlBolIta'gay yay gamet o animan a ga'get nin bagay nin gagaran degten yay sayay tawo o ayep.FilAmbaan.IloLayatan.EngTo raise something in the hand in threat with the intention of hitting someone or thing.Perf.inawadan