Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

a


agwano'a-gw`a-noSpguano dung nBolSay ikwa sa luta' nin mulawan o sa puon nin mula ta pigaw nin tumatalubo'.FilPataba.IloGuano.EngFertilizer, usually commercial but may be manure or other materials.Syn clsabunoSpecganaganSpch var.gwanoDer.agwanwangwanwen
agwanta'ag-w`an-taSpaguantarto endure, bear upnBolSay gawa' o pigagawa' nin itpel a idap, sakit tan raruma et.FilTiisin; magtiis.IloNaanos.EngPerseverance, the ability to endure.Der.agwantawanagwantawankaaagwantakaagwantawanmakaagwantamangagwanta
agwantawan'`a-gwan-ta-w`anPuon:agwantavlBolItpel o anusan a animan.FilTiisin.IloAnusan.EngTo endure or persevere in something.Anttumapo' 1Syn clsanusansynitpel 1ActmangagwantaPerf.inagwantawanDer.maagwantawan
agwanwan'a-gwa-nw`anPuon:agwanovlBolKwan nin abuno o agwano a luta' nin namulawan ta pigaw nin matalubo' a mula.FilAbonohan.IloGanaganan.EngTo apply fertilizer.Perf.inagwanwan
agwang'a-gw`aŋ1nBolSay gawa' nin pangipa'nat nin takyay pigaw nin kalapen o abuten yay sayay bagay.FilAbot.IloGaw-at.EngThe act of extending the arm in order to reach something.Syn clsabot 1gawangrisibi2figinfBolSi pangalap nin animan a bagay, trabaho tan raruma et ta risibyen udino ikunen ya.FilTanggap.IloAwat.EngTo accept or get something non-physical like a job, responsibility, etc.Syn clskalapenDer.agwangenagwangeniyagwangmaagwangmakaagwangmangagwangumagwang
agwangen'a-gwa-ŋ`ɘnPuon:agwangvo1BolIpa'nat yay takyay ta pigaw nin kalapen o abuten yay sayay bagay nin iti sa ta'gay, adapan o riking.FilAbutin.IloGaw-aten.EngTo reach out to get something with the outstretched arm.Syn clsabuten 1ga'watengawangenGenkalapen2BolAkuen o risibyen yay sayay bagay bilang wadi' rispunsibilidad o raruma et.FilTanggapin.IloAwaten.EngTo accept something such as responsibility, recognition, etc., handed down by an authority.Syn clsakuen 1risibyenActmangagwangPerf.inagwang
agwardyinti'a-gwar-dyin-tiSpaguardientebrandynoldBolKlasin arkuol a usaren ran saray nangabing nin iyapros ran ipanglinis nin lalaman ra.FilAlkohol; agwardiyente.IloAlkohol.EngPure refined alcohol specially used as disinfectant by woman who had just given birth.Genarkuhol
agyo''ag-y`o'nBolTawo nin say ngaran na ket kapada a ngaran nan sayay sakalakon tawo. FilTukayo.IloKanag-nagan.EngSomeone who has the same name as another person.Syn clskangaranDer.miagyo'
ah'ahintrj1BolIbarita' nayaytin sayay tawo kayadi' a main nin mairot nin nibibilin na.FilHa.IloWen.EngAn interjection of affirmation used to emphasize an instruction.2BolUsaren yaytin pangibusngaw a kikumpurmi, nipaka'ngap, sager o raruma et dipindi no pa'noy pangibalikas.FilHa.IloA.EngAn interjection emphasizing various feelings of wonder or joy or anger or surprise or disgust or shocked discovery, etc., in accordance with the context.Syn clstalaga 13BolIbarita' nayaytin tawon kai na narnge' nin mapalaway a nibarita'.FilAno?IloAnia?EngAn interjection of surprise or indicating misunderstanding.Syn clsani 2Spch var.a1CmpdO' a
ahinsya'a-hin-ʃaSpagenciaagency, bureau, officenBolKumpanya nin say kumirsyo ket say mami nin sirbisyo bilang wadi' konran mampaningkap nin trabaho, trabahador tan raruma et.FilAhensya.IloAhensia.EngAn agency, a company that provides a specialized service to their clients.
ahinti'a-h`in-tiSpagenteagentnBolTawon mangikampanya nin pakalako' bubagay bilang sa tambar, siguro tan raruma et.FilAhente.IloAhente.EngA representative usually for sales for a company.Syn clsriprisintantisp. var.ahente
ahit'`a-hitTgahitshavenFilrareBolBaw'asan a kiri, mibarbas, o kiskisan a sabot sa bisit tan sa raruma et nin mangusar nin bliyd o labahas.FilAhit.IloKiskis.EngThe act of trimming such as the eyebrow, sideburns, armpit hair, leg hair, etc.Genbaw'asanDer.ahitenmiahitpangahit
ahiten'a-h`i-tɘnPuon:ahitvoBolMibarbas o baw'asan o galten a sabot bilang sa kiri, barbon a mangusar nin blid o labahas.FilAhitin.IloAhiten.EngTo trim or shave hair such as eyebrow, beard, etc.Syn clsbarbasan 1Perf.inahit
akapulko'a-ka-pul-konIloAkapulko.EngThe candle bush.synpalo dozenaCassia alata or Senna alata
akas'a-k`asnBolPangngalap ana bilang wadi' nin nigawgaw nin pini'pian, o pammagbag anan nipa'leg bilang wadi' pasabing.FilTanggal.IloAkas.EngThe act of the removal or emptying of something from its function.Syn clskalap 1Der.akasenakasenma'kasmangkas
akasen'a-ka-s`ɘnPuon:akasvoBolGalten a gindat nin nika' bilang sa nigawgaw nin pini'pian, o bagbagen anay nipalasta o nipa'leg bilang wadi' abung-abong, pasabing.FilTanggalin.IloAkasen.EngTo remove something from a particular function such as clothes from a drying area or items from a display or dismantling a tent.Syn clskalapenGengalten 1ActmangkasPerf.ingkas
akasya'a-k`a-ʃaSpacacia falsalocust treenBolKayon alaki a puon tan susanga, mablong nin birdi, gumurak nin di-rusas tan gumungan bilang bungan salumagi.FilAkasya.IloAkasya.EngAcacia tree having large branches and profuse small roundish leaves whose flowers are rose colored and its fruit is similar to the tamarind.
akawntant'a-kawn-tantEgaccountantnBolSi sayay tawo a nayadi' nin karira nin kumirsyo tan nailiwa' na a iksamin para konran Certified Public Accountant.FilAkawntant; kontador de libro; tagatuos.IloAkawntant.EngA person who has passed the board examination for Certified Public Accountants.
akay'`a-kaynBolAniman a iyadal, iparmaw, o ipatandaan.FilTuro.IloSuro.EngA teaching, knowledge or skills that is passed on to a person.Syn clsadal 3bibilin 1dwa'dwa'MassuakayIntsakay-akayDer.akayanakayaniyakaymangakaypaakaypakaakayan
akayan'a-k`a-yanPuon:akayvlBolAdalan yay sayay tawo o ayep nin sayay bagay, o iparmaw ya sa sayay bagay.FilTuruan.IloSuruan.EngTo teach someone something.Syn clsadalan 1Relisadya'ActmangakayPerf.inakay-akayaninakayanIntsakay-akayanDer.maakayanmakapiakayan
akeng'a-k`ɘŋnslgBolSiti a ngaran nin purarag nan bake' sa taru'man maipa'ka' konra ni Pag'ong; pannabet sa bake'.FilMatsing; tyunggo; unggoy.IloBakes.EngThe name by which the monkey was called in folktale.Relbake'Spch var.aken
akipot'a-k`i-potPuon:kipotadjBol Maslet o daikleng ya dyan say nurmal o kuston kaalakyan a sayay lugar o bagay.FilMakipot.IloNailet.EngFor a place, thing or area to be reduced in size compared to a norm or what is needed and so is constricted or narrow.Antalawang 1Syn clsmasletmasupitsupitRelakitirlipit 2Der.akiputeniyakipotkaakiputan
akiputen'a-ki-p`u-tɘnPuon:akipotvoBolBaw'asan o daiklengen a kaalawangan nan sayay bagay, lugar tan raruma et.FilKiputan.IloPaileten.EngTo make a place to pass through narrower or more constricted.AntalawangenSyn clsbaw'asandaiklengen
akis'`a-kisnBolPilwa' nin main kaaluyon nin tunoy bana' sa kaberengan, sakit o bana' lamang sa ririket.FilIyak.IloSangit.EngA cry or weeping from either sorrow, pain or joy.Antilis 1Clf. forabet'abet 1Syn clskarangkangRel. topa'pengSpecangakangrab 1ngeyengeyDer.akisaniyakiskaaakismaakismakaakismakapaakismamaakispaakisenpiurakisumakis
akisan'a-k`i-sanPuon:akisvlBolTumuro' a lwa' kalamo' a buga' nin tunoy o agrem bana' sa sayay tawo o sa makapabereng nin nangyadi'. FilIyakan.IloSangitan.EngTo cry about something or for someone.Syn clsngeyengeyRelagrem 1lwa'SpecangrabanPerf.inakisanAtl. is man'akisanDer.miakisan