Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

b


baboy-talonb`a-boy-ta-lonCmpd. ofbaboy 1talònnBolAtap nin baboy nin mabyay sa tatalon.FilBaboy-damo.IloBaboy atap.EngWild pig.
babuy-baboyba-b`uy-ba-b`oynBolKinarang-karangan a kurtin kapiknga' salay nin masileng tan datek-datek nin mangisit tan kulor kapi.FilSigay.IloBaboy-baboy.EngTiger cowrie, a shell found in the sea that is shaped like an egg and is glossy and spotted black and brown.Syn clssigayCypraea tigris
babuyenba-bu-yɘnPuon:baboyvo1BolAlilaen tan pakanen yay beyek o saray beyek anggan alaki yayna o sarayna.FilAlagaan.IloTarakenen; babuyen.EngTo feed and raise a piglet until it's a full-grown pig.2figfigFilBabuyin; salaulain; bastusin.IloBabuyen.EngTo make a dirty mess of something or do something indecent or immoral.Perf.binaboy
babyegbab-y`ɘgnBolPakaeyeg nin luta' bana' sa rayon o sa dupa' sayay mabyat tuloy nin nanabo' o mararbong nin tunoy nin alakin kudor o sinumpak nin bumba.FilYanig.IloNalbuog.EngA shock wave or tremor, especially of the earth or building because of an earthquake or explosion.Syn clseyegDer.mababyeg
bada'ba-d`a'nBolRason nin kai ya magawa' o mangyadi' a sayay bagay, o pangibwatan nin magkamain yay sayay bagay.FilDahilan.IloGapu.EngAn excuse or a proffered reason not to do something.Syn clspakap'unanrasonDer.bada'nanibada'mabada'magbada'makabada'
bada'nanba-da'-n`anPuon:bada'vlBolRason nin gawa'-gawa' na tamo' nin sayay tawo pigaw kai na gaw'en a matkap nan gaw'en, o no ambale' ginwa' nay ambo' manepeg.FilPalusot.IloPambar.EngTo proffer a reason or excuse as an attempt to lessen the blame, justify or cover up something.Syn clsrasonMassbubada'nan
badakba-d`ak1nBolAyep a bara'mon alakin tuko' a bakas, anroy ulo, lalaman tan ikoy na. FilBayawak.IloBanias.EngA monitor lizard eats small animals and has a long body and tail and is considered bad luck.2offadjBolSabet konan sayay tawon maagom bilang no sa baskitbol ket kai naya ipasa a bula konran kallamo' na no kai isyot nayaynan isyot.FilSakim.IloBwaya.EngUsed of a man if he is greedy such as in basketball he is always shooting.
badbadbad-b`adadjBolSurnang a punta, bilang wadi' si rilo, tumursi yan mamunta sa wiri a gamet nan mangitudo' nin udas imbis nin sa wanan.FilTumbalik.IloSurngi.EngTo turn in the opposite direction of the normal rotation..Der.badbaden
badbadanbad-ba-d`anvlBolTursyen ya nin surnang o swi' sa nurmal nin tursi o kerker nan sayay bagay.FilItumbalik.IloSurngien.EngTo unwind something from its normal wrapping.
badbadenbad-ba-d`ɘnPuon:badbadvoBolTursyen nin surnang sa nikayesyes a rubir o si magwa' tumursi.FilSalungatin ang ikot.IloBadbaden.EngTo twist something that is tightly twisted in the opposite direction, unwind.AnttursyenyesyesenPerf.binadbad
badilaba-di-l`aSpvaderariver fordnBolMalumo tan masam'it nin tubo.IloLumidda.EngA soft and sweet variety of sugar cane.
badmintonbad-min-tonEgbadmintonnBolIkap yaytin rwa udino a'pat katawo, sayay pa'sar bula tan sa'sa saran mantawagen rakit; si pa'sar bula ket pisublian yan palwen nin irubari sa eket nin pidalinan. Si kai nin nakaisubli' konan kalaban kai ya makapuntos; si sangka'bawan nin pakaisubli' nan bula sitaw a manalo.FilBadminton.IloBadminton.EngGame of badminton.
baekbaekba-'ɘk-ba-'`ɘknoldBolPinnom nin ranom o raruma et nin likido nin apurawan tan alalaki a pangngiklen.FilLagok; laklak.IloArurub.EngLarge gulps of liquid swallowed hurriedly.Syn clsareb'ebDer.baekbaekengumaekbaek
baekbaekenba-'`ɘk-ba-'ɘ-k`ɘnPuon:baekbaekvooldBolInumen a ranom o raruma et nin apurawan tan tumnoy yay bukraw.FilLagukin.IloArub-uben.EngTo gulp down a liquid noisily from a bottle or glass.Syn clsareb'ebenPerf.binaekbaek
bagbagEgbagnBolSayay usaren nin pangwan o pangyaturan bagay-bagay a main nin gaga'getan o awiwis na, nin magwa' a gawa' ya sa abel, katat, plastik o raruma et.FilBag.IloBag.EngBag, a flexible container, usually closed, for holding, storing or carrying something.Syn clssupotSpecmalitaDer.mibag
bag'ongbag-'`oŋnBolKuna' nin maddintek bilang sa kilikil, tirong tan raruma et, a inasinan nin maong, niyator sa pasig o garapon anggan nibaliw.FilBagoong.IloBugguong.EngSmall fish preserved with salt that when it has aged is used in flavoring native or local vegetable recipes such as pinakbet.Syn clsinasinRel. tobilistiiDer.bag'unganbag'ungenbag'ungenkapamag'ongmamag'ong
bag'unganbag-'u-ŋ`anPuon:bag'ongvlBolTimplawan nin bag'ong a luto' ta pigaw nin main taway nin ma'sin tan tumaway.FilBagoongan.IloBugguongan.EngTo use salted fish paste on a main dish like pinakbet to give a salty flavor.Syn clsbag'ungenPerf.binag'unganAtl. is mambag'unganDer.pamag'ungan
bag'ungenbag-'u-ŋ`ɘnPuon:bag'ongvoBolGaw'en nin bag'ong.FilBaggoongin.IloBugguongen.EngTo make into salted fish paste.Syn clsasinenbag'unganActmamag'ongPerf.binag'ongDer.babag'ungen
bagabagab`a-ga-b`a-ganBolPangngibilang o pammaalaga sa sayay tawo o bagay.FilPaggalang.IloDaydayaw.EngHigh regard or esteem for someone or something.Antpangmuda-mudaSyn clspammaalagapangibilangDer.bagabagawenbagabagawenmamagabagapamabagabaga
bagabagawenba-g`a-ba-g`a-wɘnPuon:bagabagavoBolByan ya nin pammaalaga, galang o rispito sa kapadan tawo o sayay bagay.FilPahalagahan.IloIkankano.EngTo give respect to someone or thing, regarding it highly and considering it of great value.Antmudawen 2uya'yanenSyn clsigalangpaalagawanActmamagabagaPerf.binagabagaAtl. is mambagabagawen
bagabundoba-ga-bun-doSpvagabundon1BolMangado' sayay babayi ba'yo no maka'kit yaynaet ba'yo, lingwanan nayayna ket wanin pirmi.FilBagabundo; palaboy; palikiro.EngA man who attracts one lover and then move on to another.2BolLalaki nin kamang.; Lalaki a abaw a lugar na; Tawo a mako sa rubari tan rubari' a kasan peteg kamainan na. Ambo' saya tamo' no kai abaw a klasi nin lugar kamainan na; kai misyon sa saya no kai rubari' tan rubari'.FilLayas; gala; bulos.IloBirkug.EngA wanderer moving from one place to another.Syn clsilakbolmakamang
bagahiba-g`a-hiSpbagajeexperience, background, baggage, equipmentnBolSay bubagay a awit nan sayay tawo no magbyahi o mako sa raruman lugar.FilDala-dalahan.IloKarga.EngBaggage.Genawit 1
bagatba-gatnrareBolMangatang nin manok o ma'kan no ani wanan mamagat.IloBagat.EngThe act or ceremony for appeasing the spirits.Der.bagatenmamagat
bagatananba-ga-t`a-nannBolSi diriksyon sa wanan no umadap sa liwaan nan awro, o si diriksyon a katben nan amyanan.FilTimog.IloAbagatan.EngSouth.Syn clssurRel. toamyananbaytantimogRelpanrupanCmpdabagatan a baytanDer.mamagatanan
bagatenba-ga-tɘnPuon:bagatvoBolMangatang konran anito o ispirito ta kayaban sara ta dawaten konra nin paandaen anay masakit.IloBagaten.EngTo call on the spirits to heal a sickness.Syn clsmanambarRelmamanyangmapaduksaanActmamagat