Bolinao - English


i


i-'iPerf.ni-??? > vtEngIntentional transferal or use of an item leading to a desired end.Cmpdmampangi-mangi--
i'ban'i'-banPuon:ebannBolBigra' a minganga nin mananglap siri ba'yo anaet iliwa' a siri sa a'rong tan bebey.TagBumahin; bahin.IloBa'en; agbaen.EngSneeze, to expel air suddenly and violently through the nose and mouth.
i'bat'`i'-batPerf.ni'batSpch var.iyubatPuon:ubatvinBolSi ibi nin ubat sa tepet.TagSagot.IloSungbat.EngTo give a response to something.AntitepetDer.mai'bat
i'beng'i'-bɘŋPuon:ebengBolDumaikleng a lalaman o makasa a taba' bana' sa kundisyon nan karigsawan o lalaman ta kai mampangan.Engthin out.Antpipataba'
i'bot'i'-botPerf.ni'botPuon:ubotvinBolAniman a bagay a naisukat ya nin ihusto sa ubot a gindat.TagIbutas; ihoyo; maihoyo.IloIyabot; mangiyabot; naisigud nga naiyubot.EngTo have fitted or adjusted something to a hole to make it fit tightly., To put something exactly into a hole.Syn clsipapa'sekan
i'deng'`i'-dɘ-ŋi'-posPerf.ni'dengAtc. is man'i'dengPuon:edengvin1BolAwiten yay sayay bagay ba'yo umdeng.TagItindig.IloItakder.EngTo take something or someone into a standing position.2BolIlalaman o iriprisinta yay sayay tawo.TagKumatawan.IloItakder.EngTo represent or take the place of someone.Syn clssandi3BolTarig'enan a sayay mantepren; gaw'en yay sayay matkap nin ubatan o rispunsibilidad.TagPanindigan.IloItakder.EngTo take a stand defending someone or something.Anttarig'enanDer.mai'dengmangi'deng
i'dol'`i'-dolPuon:edolvinBolIgket yay ulo sa bagay no ata'gay ya dyan si pigketan.EngTo bump one's head against something.Der.mai'dol
i'lab'i'-labAtc. is man'i'labvin1BolPangirangrang nin sayay bagay sa apoy ket makulaney ambo' masarangsang ket kai nin mainum'ay mabisang tan ma'get; pangirangrang nin animan a bulong a itambar pigaw ma'mot yan dumpa' sa lalaman.EngPass something though fire to prepare it for use such as to soften a leaf.2BolMangirangrang sa apoy bilang sa bulong batag a para pamunggusan pigaw madali' mapiklu-piklo'.TagItabi ang dahon sa apoy para lumambot.IloIdadang.EngTo put leaves on the fire to make them flexible.Syn clsirangrang
i'met'i'-mɘtPerf.ni'metPuon:emetvinBolGagarawnen nin si sayay bagay ket makasa ya. Pangibu'bo' nin ranom ta kai na matkap; Pangibantak nin animan a kai na matkap; Pangibarang nin animan a bagay a matkap.TagIwala'; Magbubo'; itapon.IloMangpukaw; Ibelleng.EngTo lose or spill something needed or of value by a direct act and with awareness.Syn clsisiboymibusbosRel. tonabo' 1Der.mangi'met
i'pos'i'-posPerf.ni'posAtc. is man'i'posPuon:uposvin1EngTo give something for consumption.2BolIkway anggawan mababa'; usaren a animan a bagay tan mababaan anggan ma'pos;Usaren nga'min a kasan matra. Ikwa a sarban mababaan. usaren nga'min; ika' nga'min.TagIbigay ang lahat; gamitin ang lahat; walang itira.IloIyibus; usaren amin; awan itidda.EngTo put one's full effort, to put all, to exert. To give, or use everything, to do the best. To exhaust/consume all.Der.mai'posmangi'pos
i'ras'`i'-rasPerf.ni'ra-ni'rasni'rasIntsi'ra-i'rasni'ra-ni'rasvinBolAwiten o ika' ya sa sayay lugar a sayay bagay o tawo.TagDalhin; isama.IloItugot; awiten.EngTo take or convey something or someone someplace or bring forth something into an environment.Antibati'Syn clsawitenika'iyaterDer.mai'rasmangi'rasmi'rasnipai'raspakai'ras
i'roy'`i'-royPuon:*(eroy)vinoccoldBolSay lakasen a kawayan o kayo nin aydan.TagIlawit.EngTo take up the bamboo or wood entry ladder.Syn clslakasen
i'sad'i'-sadPerf.ni'sadPuon:asadvinBolUsaren a maserey nin kayo a ipangali nin ubot sa luta'.TagGamitin ang matulis na kahoy sa pagtanim ng palay.IloIyabot nga imula nga usaren ti natirad nga kayo.EngTo plant by using a pointed stick to dig a hole.
i'sar'i'-s`arvinBolIpababnak yan maksaw a man'awiten o man-ga'getan.TagIbagsak.IloIsaltek.EngTo drop a load with great force (e.g., a sack) so as to settle its contents.Syn clsda'salipababnak
i'sed'i'-sɘdPuon:sedsedvinBolNo mama'sek usaren a maserey a kayo nin mangibot nin maong sa irik. usaren a maserey a kayo nin ihustu-husto nin maong sa ubot no imula pigaw kai ma'kan ayep.TagIhoyo; maghoyo; maihoyo; ibukay na mabuti.IloIyabot; iakbel iti abot nga usaren ti natirad a kayo.EngTo put into a hole with the aid of sharp pointed wood, to put exactly into a hole with pointed wood.
i'sok'i'-s`okvinBolIyu'na yay ulo nin dumket sa luta' o ranom.TagIsalpok ang ulo a lupa' o tubig.IloItiro ti ulo iti daga.EngTo hit one's head on the ground.Der.mangi'sokmi'sokpai'sok
i'teng'i'-tɘŋPuon:etengvinBolSi kaanrwan nin pakausar nan bagay.EngTo the instant.Der.mangi'teng
i'wab'i'-wabPuon:uwabnTagHikab; ikab.IloSuyaab.EngAn act to open one's mouth wide because one is sleepy tired or bored.
i'yag'i'-yagPerf.ni'yag1nBolSaya yaytin maksaw a pangibusngaw nin iti sa kaingaran.TagSigaw.IloRiyaw.EngA sad or joyous shout at the top of the voice. 2vinEngTo call loudly for aid, help.Der.i'yaganmi'yagan
i'yagan'i'-ya-ganPuon:i'yagvinBolMibatan a abaw a busis a maksaw no si'no a maong konra.TagSigawan; nagsisigawan; hiyawan.IloPanagriryaw.EngA topmost shout of competition of several groups.Syn clsburyawan
i'yan'i'-yanAtc. is man'i'yaninfTagIbahay.IloIbalay.EngTo live together without being married.Der.ka'yanki'yanmi'yanmi'yan
iad'i-adPuon:*(ad)vinEngTo add something to something.
iapsot'i-'ap-sotPuon:apsotvinEngTo withdraw suddenly.
iasinso'i-'a-sin-soPuon:asinsovinEngTo make things advance.
iayos'i-'`a-yosAtc. is man'iayosPuon:ayos1vinTagBolBagay a nasida' bale' napakanda' ana, mabistaynay uksoy, naunong.TagInaayos.EngTo arrange for and make reconciliation,.