Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

u


umarunsa'u-ma-run-saPuon:arunsavchngBolMangumanagana a byay ket kai na mapaidapan.FilUmuunlad; bumubuti; umaasinso.IloDumur-as.EngTo bring about prosperity. Progressive, making progressive, advancing to something, better improvement.Syn clsgumistamagprugrisoumabigumadilantaumaligwasPerf.inmarunsaAtl. is man'umarunsa
umasi'u-ma-siPuon:asivchngBolkumarma'; maswirti; maong a byay; magprugriso a byay; rumate' a abaw a kwarta tan bungat anan matkap; manalo sa sugal; manalo sa bulang tan animan a pustawan.FilManalo.EngTo win at a game of chance, To have good luck.Rel. tose'se'
umasinso'u-ma-sin-soPuon:asinsovchngBolMan-gumista kabibyay o mampagprugriso a byay.FilNagaasinso; Asensado.IloUmad'ado.EngTo advance in prosperity.AntumidapSyn clsmaprugrisoumaligwasPerf.inmasinsoAtl. is man'umasinso
umasisti'u-ma-sis-tiPuon:asistivchngBolPagkamain nan sayay tawo sa sayay ukasyon; mako sa sayay sagyat.FilUmasiste.IloUmasisti.EngTo assist or be a part of something by invitation..Perf.inmasistiAtl. is man'umasisti
umasngal'u-mas-ŋalPuon:asngalvchngBolSiti taway a nilawok a mapait, maalsem tan maagas, maasngal, natata nin prutas no tawayan ya.FilMapakla.IloNasabeng.EngPungency, a taste on a mixture of bitter, sour and hot.Perf.immasngalAtl. is man'umasngal
umasok'u-ma-sokPuon:asokvchngFilUmusok.IloAgasuk.EngTo produce smoke.Perf.inmasokAtl. is man'umasok
umata'gay'u-ma-ta'-g`ayPuon:ata'gayvchng1BolUmalaki o malamu'nan a sukat nin mamaanro nin mako sa labas nan ulo o sa leas.FilTumangkad.IloTumayag.EngTo grow in height over a previous state, usually above the height of one's head.Rel. tomakaalakiGenumalaki2BolMalamu'nan a bili o kantidad nan sayan bagay.FilTumaas.IloNgumato.EngFor a position or a price to become high or rise up.Antkumayupa'kumpa' 2Syn clspaulienumarawas 2Perf.imata'gayimmata'gay
umatil'u-ma-tilPuon:atilvchngIloAtil.EngTo speak unclearly.
umatindi'u-ma-tin-diPuon:atindivchngBolIprisinta a lalaman.FilDumalo.IloSangwen.EngAttend, to be present.Syn clskasrep
umatraka'u-ma-tr`a-kaPuon:*atrakavchngrareBolUmarak o kumadani sa adapan ta sumadya'.FilPasulong; pag'una; manguna; sumulong.IloSumulong; umabanti; agparang.EngTo move up for recognition.Syn clskumadani
umatras'u-m`a-trasPuon:atrasvchng1BolUmanunor o umalis nin mamagurot.FilUmatras.IloUmatras.EngTo move backwards.AntumabantiSyn clsmamagurotumandi'Genumanunor2BolPangibabawi' nan sayay tawo nin sayay bagay o disisyon pigaw kai na ituloy a naitarana' na.FilUmatras.IloBalukattit.EngTo back out of an event.Perf.imatrasAtl. is man'umatras
umawa''u-ma-wa'Puon:àwa'vchngIloPumarit.EngTo become protective.Perf.immawa'
umaweng'u-m`a-wɘŋPuon:awengvchngBolMaksaw nin anron tunoy nan sayay bagay bilang sa tunoy nan alakin kampana' no tangtangen ya, sirina nin ambulansya tan raruma et. FilUmugong.IloAgaweng.EngTo make a long pulsating sound such as the sound of the ring of a large bell or people's voices or motors or radios, etc.
umawro'u-maw-roPuon:awrovchngIloUminit.EngTo become day.
umawuawo'u-ma-w`u-'a-w`oPuon:awuawovchngoldBolMasakit tan kalamo' nay sumngaw a amot.FilMainit at may sakit.IloNasakit ken adda pudot na a mmriknak.EngTo get a feeling of warmth or heat from a medication such as a liniment being applied.
umay'ay'u-may-'`ayPuon:ay'ayvchngBolKidawat nin inganga'do sa pananawat nin sayay bagay; masuet tan maayupa' nin kidawat.FilMagmakaawa.IloAgpakaasi.EngTo plead earnestly, to beg.Syn clsikidawatumusaesLesdawatenPerf.inmay'ay
umayon'u-ma-yonPuon:ayonvchngBolMayi sa rabay nan sayay tawo; makipasaya sa kanakman nan sayay tawo.FilPumanig; kumampi; kampihan; kumakampi; makikampi.IloAyunan.EngTo side, to favor, to support.AntkumuntraSyn clskampi
umayupa''u-ma-yu-pa'Puon:yupa'vchngEngBecoming lower.Atl. is man'umayupa'
umayus'os'u-ma-yus-'osPuon:ayus'osvchngFilDumausdos.IloAguyos.EngTo move downward a little toward the foot of the something such as a bed.Syn clsbahada 2
umba-umbat'um-ba-'`um-batPuon:umbatvchngBolLumabid o gumale' nin irgo sa sayan tawo nin mampag'irgo o mampanager.FilSumagot-sagot.IloSumungba-sungbat.EngTo answer back or talk back with disrespect.
umbak'um-b`akadj1BolKapapa'sar nan tawo nin na'teng ana sa man-gaw'en na kanya' kabisado tan ikspirto yayna sa man-gaw'en na o no si ayep ket matuntawo ana bilang wadi' biring.FilBeterano.IloTuod.EngA person that is seasoned in what they do and so good at it.Antmalago'Syn clsikspirtokabisadomaparmawRelmatuntawo2BolSi sayan bagay ket na'teng yayna o nasubrawan anay idad na.FilLuma.IloUmbak.EngFully aged, normally used of wine.Perf.inumbak
umbat'`um-batPuon:ubatvchng1BolMami nin sarita' o susarita' nin mantikapen sa tepet, o suldungan a nibarita' na nin sayay tawo. FilSumagot.IloSumungbat.EngTo answer, or reply.2BolSi main kargo sa sayan bagay o saya pangyayadi' nin iti ya sa mirda o sakop na.FilManagot.IloMangsungbat.EngTo take the responsibility for something and answer for the results.Perf.inumbatAtl. is man'umbatDer.umba-umbat
umbeng'um-b`ɘŋPuon:ebengvchngBolDumaikleng a lalaman, umyas o makasa a taba' sa lalaman nan sayay tawo o ayep, mabaw'asan a kalakyan nin lalaman.FilPumayat.IloKumuttong.EngTo become thin.Syn clsmaimpisumyasReldumaiklengPerf.inumbengAtl. is man'umbeng
umbo'um-bonrareEngA clay pot steamer.Rel. totumboDer.kiumbo
umbo' matunong'um-bo' ma-tu-noŋCmpd. ofmatunongambo'phrBolPigagawa' nan sayay tawo a umbo' paripariho.FilDi makaturangan; madaya; di dapat.IloSaan nga naingkalintegan; saan nga napudno.EngUnfair, unjust, not honest, one sided.