Angalia lugha

a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
m
n
o
p
r
s
t
u
w
y

b


-bhaturatnz1-nyanyualift (something)2-beba, -chukua pamoja nacarry, take along with
-bheehatnz-ongopa (yaani, -sema uongo)lie, fibNdagamba obhuheene, ntakubheeha.Ninasema ukweli, siongopi.I tell the truth, I don't lie.
-bheehyatnz1-sutaconfront (someone with an accusation)2-futa (machozi)wipe away (tears)Waryubha aribheehya ameesori gonsego mumeeso gaabho.Mungu atawafuta machozi yote machoni mwao.God will wipe away every tear from their eyes.
bheekiwakwenyewethemselves-eki
bheenyuwakninyiyou (pl.)-enyu
-bheera1tnz-saidiahelpobhubheeri
-bheera2tnz-lemaabe lame
bheetuwaksisiwe, us
-bhejukatnz-teguka (kiungo cha mwili)be sprained, be dislocated (part of the body)
-bherekatnz-eleka, -weleka (yaani, -beba mgongoni)carry on one's back (e.g., a baby)
-bherenjukatnz-vunjika (mfupa)be broken (a bone)
-bhihirirwatnz1-chukizwa, -kasirishwabe angeredAbharimi bhaabhihirirwa okurora egintyenyi girisirye emigunda gyabho.Wakulima walikasirishwa kuona wanyama wamechunga mashamba yao.The farmers were angered to see the animals had grazed their fields.2-kerwabe annoyed
-bhihirwatnz1-chukiahateJohn yaabhihirwa okubhuuribhwa ega atige okugya mumirimu.John alichukia kuambiwa kwamba asiende kazini.John hated to be told not to go to work.2-kasirikabe angry
-bhiibhivum1-bayabadOmuhanda gwa okureka Bhukabhwa okugya Mangʼore m-mubhiibhi.Barabara ya kutoka Bukabwa kwenda Mang'ore ni mbaya.The road from Bukabwa to Mang'ore is bad.2-chafudirtyMwajuma yeebhoheri emyenda emibhiibhi.Mwajuma amevaa nguo chafu.Mwajuma is wearing dirty clothes.3-enye hataridangerousBhararora entyenyi embiibhi.Wanaona mnyama mwenye hatari.They see a dangerous animal.eribhiibhi
-bhiihatnz-wa na ubayabe bad
-bhiika1tnz1-tunza (kwa kuangalia mtu au kitu)look after, care for (a person or an object)Taata yaangʼaana egimbirya mbe ndagibhiika bhujomu.Baba alinipa pesa niwe ninazitunza vizuri.Father gave me the money so that I can be looking after it.2-hifadhi, -tunza (kwa kulinda)keep, preserve, store (something)3-weka ndani (ya kitu kingine)put inside (of something else)Juma arareetanga ensimo yaaye, ndaibhiika munyumba yaani.Juma huwa analeta simu yake, ninaiweka ndani ya nyumba yangu.Juma usually brings his phone and I put it inside my house.
-bhiika2tnz-zikaburyBhaaja okureeta omuku, tukagya okubhiika mukijiji kya Bhukabhwa.Walipoleta maiti, tukaenda kuzika kijijini Bukabwa.When they brought the corpse, we went to bury it in the village of Bukabwa.
-bhiika emongotnz-tunza akibasave up (for later use)
-bhimbatnz-vimbaswell
-bhinatnz-cheza ngoma (ya kiutamaduni)dance (in traditional style)
-bhinabhinatnz-chezacheza (kwa jicho)have a sense of foreboding (lit., flutter (of the eye))Omukuru weetu wa ekyaro hanu yeenda okukwa, eriiso ryani rikaamba okubhinabhina.Mkuu wetu wa nchi alipotaka kufa, jicho langu lilianza kuchezacheza.When our country's founding father was about to die, I had a sense of foreboding.
-bhindikatnz1-zindikaprotect (with a charm)2-aguadivine, prophesy
bhinuonyhivithese-nu
-bhira1tnz1-pata jotobe hot, have a fever2-chemka (kwa kitu cha majimaji)be boiling (for a liquid)
-bhira2vumvuguvuguwarm (of a liquid)Juma aramubhata ngʼinawabho na amanji amabhira.Juma anamkanda mama yake na maji ya vuguvugu.Juma is massaging his mother with warm water.