Angalia lugha

a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
m
n
o
p
r
s
t
u
w
y

i


-ikoonyatnz-pindabend, curve
-ikoonyuvummatemo, kombo (yaani, -enye kupinda)curvy, crooked, bentOmuti omutambi gurya m-mwikoonyu.Ule mti mrefu ni matemo.That tall tree there is crooked.
-ikoryatnz-jigamba, -jivunabe proud, boast, brag
-ikorya egatnz-jifanya kuwapretend that
-ikumanʼyatnz-kutana, -jikusanya, -kusanyikacome together, gather together
-ikumyatnz-jisifuboast, brag
-ikunyatnz1-jikunjacurl oneself up2-lalasleepOmugeni yaaja hiika akagya okwikunya mukyumba kya abhaana.Mgeni alikuja nyumbani akaenda kulala kwenye chumba cha watoto.The guest came home and went to sleep in the children's room.3-kunjamanabe wrinkled
-ikuujuratnz-kwaa, -jikwaastumble
-ikuujuranatnz-gonganarun into each other, collide with each other
-ikyatnz1-teremsha, -shushalower2-punguza (k.m., bei)decrease (e.g., price)Ikya obhuguri bhwa eginkoko naho tugure.Punguza bei ya kuku ili tununue.Decrease the price of the chickens so we can buy them.-ika
-ima1tnz-nyookabe straight
-ima2tnz-nyimawithhold, deny
-imaahatnz1-jitazamalook at oneself2-jiona, -jivunabe conceited, be vain, be proud
-imaanʼyatnz-wa ukoroficause trouble
-imanʼyatnz-suluhisha, -weka sawareconcile, make rightMuhara weetu na mumura weetu hanú bhaaja okurwana bhataanga bharasanga ekintu kyokyonse kirya, nawe maayi akabheemanʼya, bhakaamba okusanga hamwi.Dada yetu na kaka yetu walipopigana hawakushiriki pamoja kitu chochote kile, lakini mama akawaweka sawa, wakaanza kushiriki pamoja.When our sister and brother fought they did not share anything, but my mother reconciled them and they began to share together.
-imanyatnz-jitambuabe conscious (lit., know oneself)
-imaratnz-jimalizacommit suicide, kill oneself (lit., finish oneself)
-imatikatnz1-keti kwa nguvucrash into one's seatHanú oreematika, oranyaharika omugongo.Ukiketi kwa nguvu, unaumia mgongo.If you crash into your seat, you hurt your back.2-keti ovyoovyo (yaani, -kaa chini bila utaratibu)sit improperly (e.g., sitting to eat before others)Hanú twahikanga okurya, Mwajuma yanga areematika hansi.Tulipokuwa tunataka kula, Mwajuma alikuwa akiketi ovyoovyo.When we were about to eat, Mwajuma was sitting improperly.
-imbatnz-imbasing
-imibhwatnz1-nyooshwabe straightened2-wekwa sawabe put right
-imiriratnz1-simama (miguuni)stand2-simama (mwendo)halt, stop
-imiririratnz1-simamiasupervise, oversee, managekwimiririra enyumba;kusimamia nyumba;to manage a household2-elekea (k.m., lengo)move toward (e.g., a goal)
-imiriryatnz1-simamisha (kitu kisimame juu)erect2-simamisha (mwendo)halt (something), stop (something)3-simamisha (kufanya jambo)suspend (from doing something)
-imisyatnz-penga kamasiblow one's nose
-imukatnz1-ondoka, -amka (kwenda)leave, get going2-amka (kusimama)get up, wake up3-dinda (kwa uume)have an erection (of the penis)Omukaruka araahikye emyaka mirongo kenda, emboro yaaye etakutura okwimuka.Mzee atakapofikisha miaka tisini, uume wake hauwezi kudinda.When an old man reaches 90 years of age, his penis cannot have an erection.-imukya