Kham - English/Chinese


ཐ


ཐ་ [tha] n 名 tenth letter of the Tibetan alphabet 藏文第十个字母 Gy thā Dw thɑ̀ 3.5.7.2 Written material 书面材料
ཐག་ [thag] v 动 to decide 决定 Gy thà སུ་ངའི་གཡས་ལག་འདེ་ལག་ན་འདུག་མྱི་ད་ང་ད་ཐག་ཆོག་མ་རེད། I am not allowed to decide who sits on my right and left side (Gy) 我不准决定坐在我的右边或左边（建） cf. 见 བཅད་, ཆད་₂, ཐག་བཅད་ ; cf. 见 བཅད་, ཐག་བཅད་
ཐག་བཅད་ [thag bcad] v 动 to decide 决定 Gy thātʂè Dw thātɕè ངས་ཐག་བཅད་ནས་འགྲོ་རྩི་ཡིན། I have decided to go (DW) 我决定了要去（东） cf. 见 བཅད་, ཆད་₂, ཐག་ ; cf. 见 ཐག་, བཅད་
ཐག་འཐག་ [thag 'thag] v 动 to weave 编 Gy thātà to weave or loom on a loom དེ་ཨ་མ་ཐག་འཐག་བསྡད་ནོ། That woman is weaving (Gy) 那女人在编（衣服）（建） cf. 见 རྒྱང་, སླ་
ཐག་པ་ཏག་ [thag pa tag] n 名 swing 秋千 Gy thiɛ́pə̄tà
ཐག་རིང་ [thag ring] adj 形 distant 远 Nk thārin
ཐགས་ [thags] v 动 to hold 拿 ● v 动 to pull 拉 ● v 动 to feel (touch) 感觉 Gy thà Yd thà ཁོའི་ལག་པ་སྒང་ཐགས་ཐོན་ཡར་སློང་གྱུ་ནོ། (S/he) took her hand and lifted him/her up (Gy) ཁོད་ལག་ཀ་ཕར་རྐྱང་ཐོན་སྦྲུལ་ཡི་མཇུག་མ་སྒང་ཚུར་ཐགས་ཚ། Reach out your hand and grab the snake by the tail (Yd) cf. 见 འཇུ་, བཟུང་
ཐང་₁ [thang] n 名 grassland 草原 ● n 名 plain 平原 ● n 名 wilderness 旷野 Nk thɔ̄n Gy thɔ̄n Yd thɔ̀n Dw thɔ̀n Dq2 thɔ̄n Bz2 thɔ̄n Wz thɔ̄n A broad plain or grasslands; refers to all places where people do not regularly live 一个广阔的平原或草原，一般人不长住的地方 1.2.1.3 Plain, plateau 平原、高原1.2.1.6 Forest, grassland, desertcf. 见 རྩྭ་ཐང་, སྤང་₂
ཐང་₂ [thang] n 名 outside 外面 Gl thɔ̄n ཐང་མ་འགྲོ Don't go outside (Gl) 别去外面（果） cf. 见 ཐང་ཆེན་ ; cf. 见 བདེ་ཡངས་, སྤང་₂ ; cf. 见 སྤང་₁, རྩྭ་ཐང་, སྤང་₂
ཐང་གང་ [thang gang] adj 形 many 很多 Nk thɔ̄nkɔn
ཐང་ཆུ་ [thang chu] n 名 pitch, resin Yd thɔ́ntʂhə̄ pitch or resin that is applied to wood or reeds to make them waterproof རྫ་ཁག་སྒང་ད་ཐང་ཆུ་དང་གཅིག་རྩི་?་བྱུགས་ཐོན་ཆུ་ཡར་རྫ་ཁག་ནང་འཛུལ་ས་མ་གཏགས་བཟོ་ནོ། (She) rubbed resin and ? on the basket so that water could not penetrate it (YD)
ཐང་ཆེན་ [thang chen] n 名 big plain 大平原 Nk thɔ̄nʑɛ̄n Gy tɔ̄ntʂɛ̄n Yd thɔ̄ntʂɛ̄n 1.2.1.3 Plain, plateau 平原、高原cf. 见 ཐང་₂
ཐང་སྟོང་ [thang stong] n 名 wilderness 旷野 Gy thɔ̄ntōn Yd thɔ̄ntōn a place where no one lives; desert, empty plain
ཐང་ལི་ [thang li] n 名 chipmunk 松鼠 Nk thɔ́nliə̄ Gy thɔ́nliə̄; thɔ́njǣ Ky thónlī Yl tɔ́nlē Dw thójɪ̄; thuə́jə̄ Sh thónlə̄ Dq2 thɔ́nlə̄ Bz tɔ́njȳ Bz2 thuə́lə̄ Wz thɔ́nlə̄ ཐང་ལི་གཅིག་ཀའོ་ཙི་འཆའ་བསྡད་ནོ། A chipmunk is eating sunflower seeds (Bz) 一只松鼠在吃瓜子（奔） ཐང་ལིས་ཡིས་ཀའོ་ཙི་འཆའ་བསྡད་ནོ། A chipmunk is eating sunflower seeds (Gz) 一只松鼠在吃瓜子（格） ཐང་ལི་ཉི་མ་མེ་ཏོག་འཆའ་བསྡད་ནོ། A chipmunk is eating sunflower seeds (Sh) 一只松鼠在吃瓜子（下） ཐང་ལི་གཅིག་གིས་ཀའོ་ཙི་འཆའ་སྣང་། A chipmunk is eating sunflower seeds (Yl) 一只松鼠在吃瓜子（羊） ཐང་ལི་གཅིག་གིས་ཀའོ་ཏུག་འཆའ་བསྡད་ནོ། A chipmunk is eating sunflowers (Gy) 一只松鼠在吃瓜子（建） 1.6.1.1.4 Rodent 啮齿目cf. 见 ཁིག་གི་ར་རུང་
ཐད་ [thad] adv 副 exact 真确 Nk thì Yd thì to be precise or exact ཁྱོད་ཞེས་མྱི་ཐད་སྣང་། You spoken exactly (very correctly) (Nk) 你说的很真确（纳） to cut precisely according to measurements
ཐད་ཀར་ [thad kar] adj 形 straight 值的 Gy thə́kɤ̄; thə́kiɛ̄ Ky thə̄kā Bz2 thɛ̄nkhā Wz thiɛ́khā ལམ་ན་ཐད་ཀར་རེད། The road is straight (Gz) 路是直的（格）
ཐད་ལྕག་ [thad lcag] n 名 chain 铁的绳子 Gy tiɛ́tʂà chain, metal whip
ཐད་བ་ [thad ba] n 名 rope 绳子 Gy thiɛ́wā Ky thǽjǣ Dw thə́ Sh thiɛ́ Dq thálā Bz tájē
ཐན་ [than] adj 形 bad 坏 ● adj 形 bad omen 恶兆 Nk thɛ̄n Gy thɛ̄n Yd thɛ̄n Dw thæ̀n Wz thēn bad, wrong; ominous 坏，作坏; 不祥 མྱི་ཙེད་ར་ད་ཐན་རེད། Some people are bad (Gy) 有些人是坏的（建） 8.3.7.1 Bad 坏cf. 见 ཨ་སྦད་, ཐན་བྱེད་, ངན་ ; cf. 见 ངན་
ཐན་ ཨ་སྤད་cf. 见 ཐན་བྱེད་
ཐན་ངན་ [than ngan] n 名 evil 恶 Gy thɛ̄nŋɛ̄n a compound of 'wrong' and 'evil'
ཐན་བྱེད་ [than byed] v, v, to wrong, do bad 作怀 Gy thɛ̄nɣɤ Yd thɛ̄njɛ cf. 见 ཐན་, ཨ་སྦད་, ངན་ ; cf. 见 སྡིག་པ་, མི་མྱི་བྱེད་, སྡིག་ཅན་, གནགས་སགས་, སྡིག་པ་བཟོ་ ; cf. 见 གཉན་རྐོ་, སྡིག་པ་བཟོ་ ; cf. 见 ཐན་ ཨ་སྤད་
ཐབ་ [thab] n 名 altar 祭坛 Nk thəò Gy thəò altar used for burnt offerings Key term
ཐབ་ཁ་ [thab kha] n 名 fireplace, hearth 炉 Nk thə̄khɔn~thə̄khan Gy thōkha Dw thə̄kɑ̀ cf. 见 མྱེ་སྦར་ས་ ; cf. 见 མྱེ་སྤར་ས་
ཐབ་ཆག་ [thab chag] adj 形 poor condition 差 Nk thjaótjhà cf. 见 སྡུག་རེ་, དབུལ་པོ་
ཐབ་རྟགས་ [thab rtags] n 名 honored seat Nk thaōtà the most honored seat in a house, generally the one next to the altar and which faces toward the door
ཐབས་སྡུག་ [sdug reg] adj 形 miserable 苦 ● adj 形 poor 贫穷 6.8.1.3 Poor 贫穷cf. 见 སྡུག་རེག་, སྡུག་, སྡུག་བངལ་, སྡུག་སྔལ་
ཐར་ [thar] v 动 to be freed, released 解脱 Nk thǣ Gy thī སྡུག་ན་ཐུར་ཐར་ནོ། Freed from suffering (Nk) 从痛苦中解脱了（纳） cf. 见 གློད་
ཐལ་ [thal] v 动 to pass 转过 ● v 动 to cross over 过去 ● AUX AUX evi.PFV 青眼（完） Gy thì Yl thì
ཐལ་དཀར་ [thal dkar] n 名 ash 灰尘 Gy thíɡɤ̄ Dw thíkǣ Sh tɕhíkǣ Dq tɕhə́kǣ Bz tíkē ash; in some areas (e.g., Bz and Sh), means 'dust' 5.5.5 What fires produce 火的产物cf. 见 གྱ་, གྱ་དཀར་, ཐལ་བ་, ཐལ་ས་
ཐལ་བ་ [thal ba] n 名 ash, dust 灰 Nk thiɛ́ Gy thiá Yl téjā Dw thíjɑ̄ Wz tháː 5.5.5 What fires produce 火的产物cf. 见 གྱ་, ཐལ་དཀར་, གྱ་དཀར་, ཐལ་ས་
ཐལ་ས་ [thal sa] n 名 ash, dust 灰 Gy thiɛ́sā Yl téjā 5.5.5 What fires produce 火的产物cf. 见 གྱ་, ཐལ་དཀར་, གྱ་དཀར་, ཐལ་བ་
ཐལ་སྲིན་ [thal srin] n 名 moth 蛾 Nk tjhɛ̄ɬəʊ̀n Yd tjhɛ̄sìn
ཐལ། [thal/] AUX AUX perfective 完成时体 Nk thi Gy thi Yd thi Yl thi final auxiliary that indicates a fully completed action; when used in clauses with non-first person subjects, it indicates the speaker has witnessed the event; when used in a sentence with a first person subject, it means the action was unintentional 最后的助动词，表示在没有第一人称的主语的句子里，表示说话的人看到了句子里的事件。在有第一人称主语的句子里，表示说话的人不小心地做了事件 ཁོ་ཡིག་གེ་རྒྱབ་ཐོན་རན་ཐལ། S/he has almost finished writing (a/the) letter (Nk) (speaker sees) 他快要写完信（纳）（说话的人看到） ངས་པའེ་ཙི་ཕར་བཅག་རག་ཐལ། I accidentally broke the cup (Gy) 不小心打破了杯子（建） 8.4.6 Aspectual time 译文不能确定
ཐུག་ [thug] v 动 to hit, knock 打 Gy thò cf. 见 གཏོང་རེས་
ཐུག་རི་ [thug ri] n 名 forest 森林 Dw thóɾə̄ Dq thóɾə̄ 1.2.1.6 Forest, grassland, desertcf. 见 ནགས་, རི་ཆེན་, ནགས་རི་ ; cf. 见 ནགས་རི་, ཤིང་ནགས་, རི་ཆེན་
ཐུག་རེ་ [thug re] adv 副 sometimes 有时候 Gy thōrə̄ Ky thōrə̄
ཐུགས་ཁག་ [thugs khag] v 动 to be angry 生气 Gy thōkhà honorific form for to be angry; used many when referring to dignitaries such as lamas and kings. cf. 见 སྙིང་ཁག་
ཐུང་ཀ་ [thung ka] adj 形 short 短 Gy thə̄ŋɡà Ky thə́nɡā short in length 断 འུ་འདི་ཐག་པ་ཐུང་ཀ་རེད། This rope is short (Gz) 这个绳子短（格） 8.2.2.1 Short, not longcf. 见 ཐུང་ཐུང་
ཐུང་ཐུང་ [thung thung] adj 形 short 断 Dw thə́thɔ̄n Dq thə́thōn Dq2 thɔ́nthɔ̄n Bz2 thɔ́thɔ̄n Wz thɔ́nthɔ̄n short in length 断 8.2.2.1 Short, not longcf. 见 དུག་ལུས་, དམའ་དམའ་ ; cf. 见 ཐུང་ཀ་
ཐུད་ [thud] n 名 cheese 奶渣 Nk thəò Gy thì? Dw thì Bz thʊ̀ Bz2 thì Wz thì ཐུད་སྒང་བཞག་ཚ་གཅིག་བཙོང་བསྡད་སྣོང་། Sell the one on the cheese??? (Nk) 5.2.3.2.2 Milk products 奶制品cf. 见 ཨ་པད་ཐུད་
ཐུད་? [thud ?] n 名 sour water 酸奶水 Dw thíthò Sh thʊ̄dù cf. 见 ཞོ་₂ ; cf. 见 ཞོ་₁, ཞོ་₂
ཐུད་ཁྲོ་ [thud khro] n 名 sour water 酸水 Nk thəchə̄ the sour water that is left over when making yoghurt
ཐུད།cf. 见 ཨ་པད་ཐུད་
ཐུབ་₂ [thub] v 动 to bully 欺负 Nk thəò Gy thỳ ཁྱོད་བེད་ངའི་སྒང་ཐུབ་མ་འོང་། Don't always verbally abuse me (Gy) 别整天说我（建） ཁྱོད་ཞན་ལིག་སྒང་ཐུབ་མ་བསྟེར། Don't bully the weak (Gy) 别欺负温柔的（建） cf. 见 ཐོབ་ ; cf. 见 དྲ་འགྲིགས་, གཏགས་, ལོན་₂, ཀྱ་, དྲ་མ་འགྲིགས་ ; cf. 见 སྐྱ་₂ ; cf. 见 འཆར་ཐུབ་, འཆར་མྱེད་ཐུབ་, ཀྱ་
ཐུབ་₁ [thub] mod mod to be able 能 Gy thỳ Yl thù to be able to; generally refers to physical ability (as in 'I can lift this rock') 能；一般是指物理能力（如'我能举起这 岩石） cf. 见 ཐོབ་
ཐུར་ [thur] dir dir down 下 ● v 动 converb 连词动词 Nk thǣ; tjhə cf. 见 རས་₁, ན་རས་ ; cf. 见 ཤོལ་, མར་₂, རས་₂, ཞོལ་, ཞོར་ར་
ཐུར་ནས་ [thur nas] CM CM ablative 夺格的 Nk theni cf. 见 ན་རས་
ཐེབས་ [thebs] v 动 to become reality 实现出来 Nk tjhəò Gy tjhəò Yd tjhəò
ཐོ་བ་ [tho ba] n 名 hammer 锤子 Nk thōwa Gy thuā Ky thuā Yl thuā Tz thōwā Dw thūwɑ̀ Sh thuā Dq thōwā Dq2 thūwā Bz thówā Bz2 thuā Wz thuá 6.7.2 Pounding tool 敲打工具
ཐོག་₂ [thog] n 名 portion, wealth 属于，宝 Nk thɔ̄ Gy thù Yl thò
ཐོག་₁ [thog] n 名 grains, plants 粮食，植物 Nk thɔ̄ Gy thù Yl thò broad category for crops when in the field; includes barley, wheat and rapeseed 广泛类别的作物时的领域 ；包括大麦、 小麦和油菜
ཐོག་? [thog] n 名 produce (fruit/vegies) 物产(水果/菜) Gy thūtɕhə̄ Yd thūtʂə̄
ཐོག་ཀེ་ [thog ke] pp pp over, above 上面,上 Gy thūkē
ཐོག་བཏང་ [thog btang] v 动 to thresh grain Yl thòtən
ཐོག་ལ་ [thog la] n 名 top 上面 Gy thòla
ཐོགས་ [thogs] v 动 to take time 党务时间 ● v 动 to hold up in hand 拿上来 ● v 动 to get stuck 陷入 Nk thû Gy thù Tz thù རྒྱ་དཀར་ན་འགྲོ་རན་ཉི་མ་ག་ཚད་ཐུགས་ནོ། How long does it take to get to India? (Gy) 到印度需要几天？（建） དེ་རན་ཁོ་ཕ་རྡོང་ནང་ཐོགས་གྱུ་ཐུར། ང་སྲོག་བླུ་རོགས། ང་སྲོག་བླུ་རོགས་ཞེས་ཐོན་འབོད་བསྡད་དགོས་ནོ། Then she got stuck in the (crevice of) the boulder and was shouting out, 'Save me! Save me!' 然后，她被困在了巨石的，并高呼：“救我！救我！"
ཐོང་དོང་ [thong dong] n 名 hole in ground 地洞 Nk thōndōn
ཐོང་པ་ [thong pa] n 名 plow 犁铧 Gy thōnbā Ky thōnbā Yl thōnbā Tz thōnbā Sh thōnbā Dq2 thōnbā Bz thōnbā Bz2 thūnbā Wz thūnbā plowshare 犁头 6.2.8 Agricultural toolcf. 见 ཞིང་རྨོ་ས་, གཤོལ་
ཐོད་ཀ་ [thod ka] n 名 forehead 额头 Gy thȳwā Ky thø̄kuō 2.1.1 Head 头cf. 见 ཐོད་པ་
ཐོད་གོག་ [thod gog] v 动 to be blessed 幸福 ● v 动 to be lucky 运气 Nk thø̄ɡu Gy thȳɡu Yd thȳɡu to be blessed, to be lucky; something positive that occurs not due to any effort on the part of the receiver; a compound of 'forehead' and 'to flake off'; some say arising from the superstition that when one puts forward one's forehead, good things crumble off on one's forehead ཁྱོའི་ད་འ་མ་ནང་ནི་ཐོད་གོག་རན་ནོ། You are the most blessed of women (Yd) Key termcf. 见 དགོག་
ཐོད་གོག་ཞན་ [thod gog zhan] bad luck 不好的运气 bad luck, unfortunate cf. 见 ཐོད་གོག་ཡོད་
ཐོད་གོག་ཡོད་ [thod gog yod] adj 形 luck 运气 Nk thø̄ɡùzø Gy thȳɡùju lucky, coincidence 运气，缘分 ཁྱོད་ད་འ་མ་ནང་ནི་ཐོད་གོག་ཡོད་མྱི་རེད། Of all women, you are the most blessed (Gy) 在妇女中是有副的（建） Key termcf. 见 ཐོད་གོག་ཞན་
ཐོད་པ་ [thod pa] n 名 forehead 额头 Nk thø̄pà Gy thȳwā Dw thə̄pɑ̀ Sh thȳpā Dq2 thépā Bz thȳpə̄ Bz2 thȳbā Wz thȳpā fortunate, blessed, happy coincidence (when followed by the existential verb in a nominalized construction) 也有因缘和运气好的意思（在有存在动词的名字句时） ཐོད་པ་ཡོད་མྱི། Fortunate or blessed one (Gz) 运气的；幸福的 （格） 2.1.1 Head 头cf. 见 དཔལ་ ; cf. 见 ཐོད་ཀ་
ཐོན་ [thon] V2 V2 asp 时体 ● v 动 converb 连词动词 ● v 动 to emerge 出来 ● v 动 to be finished 完了 Nk tjhə Gy thȳn Yl thə̄n Dw thǣn ཁྱོད་སྤོ་ཏོ་བཏང་ཨ་ཐོན། Have you finished beating dirt clods? (Gy) 你打完了土坷垃吗？（建） ངའི་དངུལ་གློད་མག་མྱེད་སྣང་། ཐོན་ཐལ་ཨོ། My money is all gone. Finished! (Nk) 我的钱多没有了。完了！（纳） 8.4.6 Aspectual time 译文不能确定cf. 见 མྱོང་, རག་₃ ; cf. 见 ཚ་₁, བསྡད་, རག་₃ ; cf. 见 རྡོས་
ཐོན་རན་ [thon ran] conn conn after 以后 Nk thuinrɛn Gy thuinræn Dw thɛ̄nrɛn
ཐོབ་ [thob] v 动 to gain 得到 ● v 动 to win 得胜 Nk thəò Gy thù ཁྱོད་ཁོར་ཨ་ཐོབ། ང་ཁོར་ཐོབ་གདངས། Q: Can you beat him? A: I can definitely beat him (Nk) 问：你回打过她吗？答：我肯定打过他（纳） ཁྱོད་འདི་ཀྱག་ཨ་ཐོབ། Can you lift this? (Nk) 你能抬起来这个吗？（纳） cf. 见 ཐུབ་₂ ; cf. 见 ཐུབ་₁