Resultado de búsqueda de "pugararaagn"

tonkagantsi 1vt. {itonkakeri} avt. pegar un tiro. Yogari koki iavetaka imatsagatakemparimera tsamiri, impo tyarika ikantakero itonkamento nerotyo onti otonkakeri igitiku. Mi tío fue y quería disparar a un paujil, pero (no se sabe) qué hizo con su escopeta que se pegó (lit. que ella le pegó) un tiro en el pie. bvt. caer el rayo en uno. Nokemakotakeri timatsirira kara kamatikya otonkakeri kareti iavetakara ikitsavagetakera. Maika tera nonkemakotaeri, aiñorikara ogarikara ikañotaka. Me llegaron noticias de un hombre que vive por ahí río abajo al que le cayó un rayo cuando estaba pescando con red. Ahora no tengo más noticias de él, si tal vez haya sobrevivido y cómo estará. 2vi. {otonkake} avi. haber grandes hervideros o tumbos en el río. Ontishinkaatakarora nia imperita otonkanake. Cuando el río choca con una peña, (se produce) un hervidero. bvi. reventarse (p.ej. maíz cancha, bambú o piedras cuando se calientan en el fuego, huevos malogrados, cadáveres). Okutagitetanake agakero shinki okuagitakero kuri, kuri, impo opokagitakero otonkanake ton, ton, ton, oyagavakero tsotaku. (Cuentan que) al día siguiente ella tomó el maíz, lo desgranó kuri, kuri, y luego lo tostó en la candela, éste se reventó ton, ton, ton, y ella lo recogió en una calabaza. Yogari igamaga otsonkavakoanakara kutagiteri itonkanake togn ovashi isoreanake. Pasando cinco días un cadáver se revienta togn y se abre. cvi. tronar, sonar ¡pum! (p.ej. dinamita, trueno, escopeta). Otonkakera kareti, okantake togn, pugararaagn. Cuando truena fuerte, suena togn, pugararaagn. ◊ Tradicionalmente se decía que a veces los truenos y relámpagos eran disparos de los espíritus buenos que defendían a la gente de espíritus malignos (véase kareti). dvi. aparecer manchas en el cuerpo. Yogari notomi tera intitempa, posante ikosevagetake, ovashi itonkanake ivoroku pairatama kutaporosema. Mi hijo no cuida su dieta y come combinaciones de cosas que no se deben comer juntas; por consiguiente tiene muchísimas manchas blancas y medio ásperas en la cara.

shiriagantsi₁ vr. {yashiriaka} avr. caerse; bajarse cayendo. Yogari avuntoni iokageta pankomaiseku kameti ganiri yashirianaka. El ave camungo, para no caerse, se posa mayormente en las charamoscas donde hay muchos bejucos. bvr. relampaguear, caer rayos. • Para dar este significado aparece junto con kareti. Ashiriaka kareti okantavageti pugararaagn. Estaban cayendo rayos y tronaba muy fuerte pugararaagn.

panikya ashirianakempa nanigaki tengo mucho miedo (lit. casi está para caerse mi corazón).

pugararaagn onom. sonido de trueno fuerte. V. shiriagantsi1, tonkagantsi.