Diccionario matsigenka-castellano


a
ch
e
g
i
j
k
ky
m
n
ñ
o
p
s
sh
t
ts
ty
v
y

i


ichonkitake V. chonkitagantsi.
ichonkorikitashitakeri V. chonkorikitashitagantsi.
ichonteatakeri V. chonteatagantsi.
ichopitakeri V. chopitagantsi.
ichoriákite inan.pos. la glándula sebácea de él. [‣ Se encuentra en la rabadilla de un ave; en el caso de ciertas aves se botan estas glándulas antes de cocinarlas para evitar que den mal olor y mal gusto a la carne.]◊ También se refieren a ella como ivotsote su achiote, porque se afirma que los pollitos o pichones recién salidos del cascarón tienen picos blancos o muy pálidos, y conforme van creciendo pican sus rabadillas y esto les sirve para colorear sus picos..
ichorontaka V. chorontagantsi.
ichorontakari V. chorontagantsi.
ichorópeta inan.pos. la carnosidad en el cuello de un gallo, su carúncula; su cresta (del gallo). • La cresta del gallo, propiamente dicha se llama itsintyaiki, pero a veces algunos le dicen ichoropeta. V. ochorópeta.
ichoropetápini atava inan. esp. de arbusto. [‣ Produce lindas flores que son parecidas a la cresta del gallo.] V. ichorópeta, atava; -pini Apén. 1.
ichorovachakitakero V. chorovachakitagantsi.
ichotanetake V. chotanetagantsi.
ichova V. itsova.
ichovakiitake V. chovakiitagantsi.
ichovatake V. chovatagantsi.
ichovi inan.pos. su hocico puntiagudo; la forma triangulada de los hocicos o las cabezas de ciertos animales (p.ej. perro matorral, zarig:ueya, oso hormiguero).
ichóvia inan.pos. el hocico muy puntiagudo de él. Yogari kapeshi aityo ichovia. El achuni tiene un hocico muy puntiagudo. V. ichovi; -a4 4.8.3.9; ariotsantsachoviárika.
ichoviatakero V. choviatagantsi.
ichoviriki V. itsiviriki, chovirikintsi.
ichovirikishi V. chovirikintsi.
ichoviríkishi inan.pos. su rabadilla incluyendo las plumas (de un ave). V. itsiviriki, írishi.
ichovuamento V. chovuaméntontsi.
ichovuatakero V. chovuatagantsi.
ichovuriatakero V. chovuriatagantsi.
ichovusetakaro V. chovusetagantsi.
ichovusetakeri V. chovusetagantsi.