English-Waalii


a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
p
q
r
s
t
u
v
w
x
y
z

w


whimperv.(utter weak, frightened, complaining sounds)peng; pena; yela yeli’babaahi.
whimsicaladj.ira dingu.whimsicalityn.dingu/buobu iibu; ‘kuori.
whimsyn.dingu; buobu.
whine1n.‘cheehibu; ‘uoribu2v.‘cheehi; ‘uori; ‘kong.
whip1n.(lash)kpaaha; gbaanaa; chiirii (D).whippyadj.bungjegihuu.
whip2v.(beat; flog)fiebi; ngmi; woo.whippingn.fiebibu; ngmiibu; woobu.
whirl1v.‘viling; (of wind)‘piling2n.‘vilimbu; ‘pilimbu; ‘senkilenki.whirlwindn.‘kulingkuulee.
whiskn.(brush)braasi’bile.
whiskern.1whiskers (on a man’s face)‘gbanchi; nokuoni; biebie = also nickname for a man with whiskers2(of a cat, rat, etc)nokuoni; naguula.
whiskyn.nansaari dangkpienhi; ‘wisiki.
whisper1v.whisper tosogili yeli yela ‘ku; walihi yei yela; ‘munihi yela2v.(tell privately or secretly): sogili yeli ‘ku; (esp) put (a story; slander) into circulation: ‘uohi yeli ‘olo3n.(whispering sound)‘gondo yeliyaga4n.(rumour)‘baye; yelipieni (D).
whistle1v.‘fuoli pc. ‘fuono2v.(pass with a whistling sound)vuung pc. vuuna3n.‘fuolibu; pipii.
white1adj.(of colour)bungpielaa.white antn.yaurii (chopora).white man/womannansaari dau/poga.whitewash1n.‘penti-pielaa2v.di ‘penti pielaa ‘penti (‘jie).
white2n.1pielaa; dressed in whiteyeri bungpieni2a white personnansaaraa; ingbangpielaa3(of an egg)jelii ‘ji-pielaa.whitenessn.pelibu.whitenv.(veng ka bung) peli.
whitheradv.(to which place)‘ye.
whitlown.kaka (Twi).
whittlev.1whittle (sth) awaypehing2(make or shape by whittling)pehing.
whizv.vuung pc. vuuna.
who1interr. pron.‘nimbuo; ana/ang la; pl. ‘nimbobo.who is this man?‘Nimbuo/ana la a dau nga.who are those men?‘Nimbobo la a daba ni?who broke the pot?‘Nimbuong ngma a dugu?2interr. pron.(whom)To whom did you give it?‘Nimbuo ing da diu ‘ku?3rel. pron.(in defining or restrictive clauses)that.This is the man who came here yesterdaya dau nga la da wa che jaaming ni.These are the men who …a daba nga/bama la …..
whoeverpron.nie jaa; nie la nie jaa.
whole1adj.(not injured or damaged; unbroken)bung’gbuli; bung’soli; jaa.He ate the whole loafa paanuu jaa ung da oo.The ox was roasted wholea naahuu jaa ‘gbuli bang da se2adj.(entire; complete)bung’gbuli; bungpaalii.I waited for a whole hourhawa ‘gbuli mang da chelihi3adj.(attrib only with a sing. noun)The whole country was anxious for raina paaluu jaa ‘gbonggbong da hiena saa.Eat the whole lot: ‘di a jaa ‘gbonggbong. The whole place was flooded: a ‘jie jaa ka kuong da taali4adj.(not less): give your whole energies to the task: di i fanga jaa tungning a tuma5adj.(old use; biblical = well; in good health)tari laangfie6n.bung’gbuli.
wholesalen.(bungkuorihi; ‘tuobu)‘gbuli; (yaagu) bungkuohi’gbuli.
wholesomeadj.bungsung; bunglaangfie; bung’diruu.
whoopn.goma.whooping cough1n.bangnyeu; kohung pielaa2v.gong; ‘cheehi.
whoren.jentira; ‘tuutuu; daam’puori mareema.